خودشناسی پایه‌ی اصلی جهان‌شناسی است و شناخت واقعی انسان وقتی حاصل می‌شود که بشر در جاده‌ی خودشناسی گام بگذارد و در راه پرفرازونشیب آن پیش برود. ولی خودشناسی به چه مفهومی است؟ آیا به مفهوم شناخت جسمانی خویش یا به مفهوم شناخت روان خویش است؟ آیا به مفهوم شناخت شخصیت خود یا به مفهوم شناخت منش خود است؟...

واقعیت عینی عبارت است از آن‌چه بیرون از ذهن بشر و مستقل از وجود و بود و نبود او وجود دارد و وجه‌هایی از آن خود را بر او می‌نمایاند و به وسیله‌ی حسها و نیروی ادراکش حس و درک می‌شود. واقعیت ذهنی عبارت است از تمام انگاره‌های ذهنی که در ذهن بشر ایجاد شده و شامل حقیقتهای ذهنی و خیالها و وهمها و دروغها و مجازها می‌شود...

آیا حکمهای اخلاقی برخاسته از اصلهای اخلاقی ثابت و مطلق هستند یا متغیراند و نسبی؟ پیش از آن‌که به این پرسش اساسی پاسخ دهم، نخست لازم است تعریف مختصر و ساده‌ای از اخلاق به عنوان یکی از شکلهای اساسی شناخت اجتماعی بشر مطرح کنم. اخلاق شکلی از شناخت اجتماعی است که ...

پورسینا با علوم گوناگون آشنا بود. البته شخصیت او به عنوان فیلسوف و پزشک چنان درخشان است که سایر ابعاد شخصیتش را کم‌رنگ کرده است. با این وجود تلاشهای او در حوزه‌ی دانشهایی چون ریاضیات، فیزیک، نجوم، زمین‌شناسی، معدن‌شناسی، کالبدشناسی و دانشهای دیگر به شخصیت علمی او ابعادی گسترده و همه‌جانبه بخشیده است...

 بهار در آثار آهنگسازان موسیقی کلاسیک به شکلهای گوناگون بازتاب یافته است. شکوفایی طبیعت و نغمه‌ی پرشور مرغان بهاری سرچشمه‌ی غنی و پربار الهام به آهنگسازان بوده و آنها با الهام گرفتن از طبیعت سبز و شکوفای بهاری آثار ارزنده‌ای آفریده‌اند. کنسوتو ویولن بهار از مجموعه‌ی "چهارفصل" اثر ویوالدی، از زیباترین آثار موسیقی درباره‌ی بهار است...

اگرچه چایکفسکی در عرصه‌ی موسیقی مجلسی به پای آهنگسازانی چون موتسارت، بتهوون، برامس و شوبرت نمی‌رسد، ولی چند اثر مجلسی بسیار زیبا و ماندگار ساخته که دارای ارزش هنری زیاد است. کوارتت زهی شماره‌ی ۱، سکستور "خاطره‌ی فلورانس" و تریو پیانو "خاطره‌ی هنرمند بزرگ" از آثار مجلسی بسیار زیبای چایکفسکی هستند...

 موضوع سرنوشت یکی از موضوعهای بسیار جذاب برای چایکفسکی و یکی از دغدغه‌های اصلی و همیشگی‌اش بود و در تمام طول سالهای جوانی و میانسالی ذهنش را به خود مشغول می‌داشت و نیروی آفرینشگری و نبوغش را صرف خود می‌کرد. در بعضی از ساخته‌های او تم سرنوشت را می‌توان شنید: سرنوشتی بی‌رحم، سنگ‌دل، ستمگر و هوس‌باز که ...

 چایکفسکی در جوانی و تا پیش از ملاقاتش با تولستوی، به او عشق می‌ورزید. برایش نوشته‌های تولستوی مقدس و خودش نیمه‌ایزدی بر زمین بود. وقتی در سال 1877 با او در سن‌پترزبورگ ملاقات کرد و فهمید که این نیمه‌ایزد ذوق و اندیشه، موسیقی‌اش را دوست دارد، غرق در شادی و هیجان شد و کنسرتی به افتخارش ترتیب داد...

 چایکفسکی عاشق موتسارت بود و در نامه‌ای به دوستش، نادژدا فن‌مک، درباره‌ی آثار موتسارت چنین نوشت: "زیبایی و جاذبه‌ی آثار موتسارت باعث شد که من زندگی‌ام را وقف موسیقی کنم."  آن‌قدر شیفته‌ی موتسارت بود که وقتی دست‌نوشته‌هایی از او را در پاریس دید، چنان به وجد آمد که نوشت: "چه‌گونه می‌توانم شرح دهم که وقتی دست‌نوشته‌های او را دیدم چه حالی داشتم؟...

 چایکفسکی سرودن شعر و نوشتن را از خردسالی شروع کرد. در هفت سالگی به زبان فرانسه شعر می‌گفت و نامه‌هایی از او به یادگار مانده که در سن پنج سالگی برای پدر، مادر و معلمش نوشته است. نوشته‌های چایکفسکی را به چند دسته می‌شود تقسیم کرد: یادداشتهای روزانه: این یادداشتها درباره‌ی مسائل روز و بازتابشان در ذهن چایکفسکی است و ...