|
اگرچه چایکفسکی در عرصه‌ی موسیقی مجلسی به پای آهنگسازانی چون موتسارت، بتهوون، برامس و شوبرت نمی‌رسد، ولی چند اثر مجلسی بسیار زیبا و ماندگار ساخته که دارای ارزش هنری زیاد است. کوارتت زهی شماره‌ی ۱، سکستور "خاطره‌ی فلورانس" و تریو پیانو "خاطره‌ی هنرمند بزرگ" از آثار مجلسی بسیار زیبای چایکفسکی هستند.
تریو پیانو در گام لا- مینور، اپوس ۵۰ را چایکفسکی در سوگ مرگ دوست صمیمی‌اش، آرتور نیکلا روبینشتاین- پیانیست بزرگ روس- خلق کرد. این تریو که برای پیانو، ویولن و ویولن‌سل ساخته شده، دارای سه بخش (موومان) است.
بخش نخست آن یک سوگ‌نامه (الژی) است با دو تم متضاد. تم نخست در گام لا- مینور، حالتی محزون و سنگین دارد. این تم بر روی امواجی که پیانو ایجاد می‌کند، توسط ویولن‌سل معرفی می‌شود و پس از تکرار آن توسط ویولن و گفت‌وگو بین ویولن و ویلن‌سل، پیانو وارد گفت‌وگو می‌شود و با صدای رسایش این بخش از تریو را زیر سایه‌ی خود می‌گیرد و تریو را به یک کنسرتو پیانوی مجلسی شبیه می‌کند. تم دوم متضاد با تم اول است و درون‌مایه‌ی ملودیهای ایتالیایی را دارد ولی در طول این موومان هرگز نمی‌تواند خود را از زیر سایه‌ی تم اول بیرون بکشد و موومان نخست با تسلط کامل تم اصلی با حالتی سوگوارانه به پایان می‌رسد.
موومان دوم تم و واریاسیون روی یک ملودی فولکلور روسی است که چایکفسکی و روبینشتاین در سفری خوش به مناطق روستایی روسیه آن را شنیده بودند. این بخش از ۱۲ واریاسیون روی این ملودی جذاب و دل‌نشین تشکیل شده و این واریاسیونها جنبه‌های گوناگون شخصیت روبینشتاین را ترسیم می‌کنند.
موومان سوم دارای سه بخش است. در بخش اول تم توسط پیانو معرفی و با ۱۱ واریاسیون دنبال می‌شود. در بخش دوم واریاسیون دوازدهم روی تم بخش قبل ارائه می‌شود. این واریاسیون گسترده است و بسطی سمفونیک یافته است و با لحنی تراژیک به بخش سوم که یک مارش عزا روی این تم است و مرگ روبینشتاین را توصیف می‌کند، می‌انجامد. این مارش در فضایی تیره و محزون، همانند شمعی رو به خاموشی می‌رود و شعله‌اش آرام آرام فروکش می‌کند. به این ترتیب موومان سوم به پایان می‌رسد.
اجرای این تریو با پیانوی اشک‌نازی، ویولن پرلمان و ویولن‌سل هاره‌ل، اجرایی بسیار زیبا و اثرگذار است و شنیدنش را به دوستداران موزیک کلاسیک و آثار مجلسی پیشنهاد می‌کنم.
اردیبهشت 1389
|
