همسایه یکی از واژ‌ه‌های بسیار محبوب نیما یوشیج بود، واژه‌ای که به آن تعلق‌خاطر و دل‌بستگی عمیق داشت. این واژه که آن را نیما یوشیج در نوشته‌ها و شعرهایش بارها به کار برده، در فرهنگ ذهنی او واژه‌ای غنی و چندمعنایی بود و برایش معناهای متفاوت و گاه متضاد داشت. او به این واژه آن‌قدر علاقه داشت که در مقدمه‌ای که در خرداد 1324 بر یادداشتهای نامه‌وارش درباره‌ی شعر و شاعری نوشت...

در ادبیات اروپا، قدیمیترین آثار ادبی به جا مانده درباره‌ی دیوانگی و دیوانگان متعلق به سده‌های میانه است. "کشتی دیوانگان" (1497میلادی) اثر برانت آلمانی و "قایق دیوانگی زنان سبک‌مغز" (1498میلادی) اثر یوس باد بلژیکی دو اثر از قدیمیترین آثار به یادگار مانده از سده‌های میانه درباره‌ی دنیای جنون هستند...

 داستایوسکی رمان را پنجره‌ای می‌دانست گشوده از روشنایی واقعیت بر تاریکی توهم که از آن نور حقیقت به بیرون می‌تراود و تاریکنای توهم را روشن می‌کند. تولستوی- درست بر عکس داستایوسکی- رمان را پنجره‌ای می‌دانست گشوده از روشنایی خیال بر تاریکی واقعیت که پرتوهای خود را بر آن می‌تاباند و تاریکیهای واقعیت را به یمن پرتوهای تابناکش روشن می‌کند...

 داستان کوتاه نقبی‌ست به درون خود، پلی‌ست از درون آشکار خویش به درون پنهان خود، و از روی این پل یا از درون این نقب است که نویسنده آهسته و پاورچین‌پاورچین می‌گذرد تا بدون آن‌که آرامش درونش را به هم بزند و آن را از خواب بیدار کند، به گشت‌وگذاری کوتاه در تپه‌ماهورها، کوچه‌باغ‌ها، راه‌و‌بیراهه‌ها، فرازونشیب‌ها و پیچ‌وخم‌های درونش بپردازد...

 دختر ايده‌آل صادق هدايت، دختر اروپايی، به‌خصوص مادموازل فرانسوی بود. دختران فرانسوی با روحيه و شخصيت هدایت و پرسناژهای داستانهایش هم‌آهنگ و برای او و مردان داستانهايش خوش‌آيند و دل‌پسند بودند. آنها دخترانی بودند بافرهنگ، تحصيل‌كرده، باز و آزاد، اهل معاشرت، صاحب ذوق و هنر، علاقمند به موسيقی و ادبيات...

رباعیهای  اندیشمند جهانی ما، خیام فیلسوف- شاعر آکنده است از حیرتها و شگفتیها و پرسشهای فلسفی بسیار ژرف، پیچیده و بی‌پاسخ. اسرار آفرینش جهان و انسان، معماهای بدون حل زندگی و مرگ، رازهای نامکشوف ازلیت و ابدیت هستی، شگفتیهای سرگیجه‌آور وجود، همه و همه، خیام اندیشمند و فکور را به شگفتی و پرسش وامی‌داشته و...

 ادبیات، هنر، دانش و فلسفه از این نظر که همگی جویندگان رازهای ناگشوده‌ی جهان و کاشفان حقیقتهای نامکشوف وجوداند، همراه‌اند و شاخه‌های گوناگون درخت شناخت را تشکیل می‌دهند. اینها همگی در مسیرهایی پیش می‌روند که در نهایت به هم می‌گرایند و هم‌سو می‌شوند. اینها همگی کنجکاوانه جویای رازهای نامشکوف جهان و مشتاق پی بردن به اسرار ناشناخته‌ی حوزه‌های گوناگون وجوداند...

آنا آخماتووا و مارینا تسوتایوا دو ایزد بانوی "عصر سیمین" شعر روسیه بودند. "عصر سیمین" نامی‌ست که بر ادبیات روسیه در فاصله‌ی بین سالهای ١٨۹۴ تا ١۹۲۲ نهاده شده است، یعنی سالهایی که کودکی و نوجوانی آنا آخماتووا در آن گذشت و او در این سالها به بلوغ جسمانی و روانی رسید، شعر سرود و سروده‌هایش را منتشر کرد...

 نخستین درون‌مایه‌ی بنیادین شعر آنا آخماتووا عشق است، عشقی پربار با تمام شاخساران سبز و غنچه‌های سرخ و میوه‌های خوشابش، از دلدادگی و شوریدگی تا کام و وصل، از عشق هوسبازانه و شهوانی زمینی تا عشق روحانی و مقدس آسمانی. عشق در نخستین دفتر شعرش- "شامگاه"- که در سال ١۹١۲ انتشار یافت جایگاهی یکتا و مقامی والا دارد و حرف اول را می‌زند...

 جان کرو رنسام یکی از منتقدان نامدار مکتب نقد مدرن آمریکاست. او نویسنده‌ی کتاب The World's Body است که در سال 1938 منتشرش کرد و در آن به بررسی ماهیت واقعی شعر پرداخت و نقش عاملهای اصلی مورد نظر خود را در خلق شعر توضیح داد. به نظر او یکی از این عاملهای اصلی تخیل و، زاده‌ی آن، خیال شاعرانه است...