در دوران معاصر، نخستین اندیشمند ایرانی که در یک جزوه‌ی حدود پنجاه صفحه‌ای به موضوع فرهنگ پرداخته و تعریف خود را از فرهنگ و دیدگاه انتقادی خود را از آن‌چه به نام فرهنگ در جامعه شناخته و آموخته می‌شده، به تفصیل بیان کرده، احمد کسروی است...

نیما شاعری طبیعت‌دوست و طبیعت‌گرا بود و سالها و فصلها و ماههای زیادی از عمرش، به خصوص در دوره‌ی نوجوانی، در دل طبیعت یوش و روستاهای پیرامون آن، و در جنگل و کوه‌پایه و بیشه و دشت و صحرا و درکناره‌ی رودخانه یا لب چشمه گذشته بود و با طبیعت انس و الفتی تمام، قوی و ناگسستنی داشت...

واژه‌ی فرهنگ از دو بخش "فر" و "هنگ" تشکیل شده است. "فر" یا "فرا" ریشه در اوستا دارد و به معنای "پیش" است. در زبان پارسی به عنوان پیش‌وند، در ساختمان تعدادی از اسم‌ها و صفتها و فعلها شرکت دارد، از جمله فرزند، فرزانه، فرارسیدن، فرارفتن، فراخواندن، فرمودن، فرستادن، فرهیختن، فرهیخته، فرستاده، فرموده، و...

عقاب در شعر پارسی جایگاه و جولانگاه هزارساله دارد، از روزگار دقیقی و فردوسی، در سده‌ی چهارم خورشیدی، تا روزگار لاهوتی و پروین اعتصامی، در سده‌ی چهاردهم خورشیدی، شاعران فراوانی در شعر خود از عقاب نام برده و به او اشاره کرده‌اند، از جمله دقیقی، فردوسی، اسدی، منوچهری، فرخی، ناصرخسرو، مسعود سعد و...

در گلزار شعر نیما یوشیج گلهای گوناگونی وجود دارند که آنها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: گلهایی که نامشان برده نشده و تنها با لفظ "گل" از آنها نام برده شده- گلهای مشهوری که همه می‌شناسند و همه جا می‌رویند، مانند گل یاس یا یاسمن، نیلوفر، نرگس...

نیما یوشیج و پرویز ناتل خانلری نوه‌ی خاله‌ی هم بودند و مادر ناتل (سلیمه کاردار مازندرانی) دخترخاله‌ی نیما بود. نیما زاده‌ی سال 1276 خورشیدی بود و ناتل زاده‌ی سال 1292، بنابراین نیما شانزده سال از ناتل بزرگتر بود...

با آن‌که نیما یوشیج، مطابق آن‌چه در آخرین سروده‌اش گفته، زندانی شب تیره بوده:
این منم مانده به زندان شب تیره که باز
شب همه شب
گوش بر زنگ کاروان‌استم...

شعر "اجاق سرد" سروده آبان سال 1327 است، شعری پاییزی سروده‌ی فصلی سرد  که کنایه از فصل سرد عمر نیماست، با سنگچینی از اجاقی کوچک، خالی از آتش و جایگاه خاکستر سرد...

اگرچه در مجموعه‌ی شعرهای نیما یوشیج شادی و خوشی و طرب در برابر غم و اندوه و محنت بسیار کم‌رنگ‌تر است و جای بس کوچکتری را به خود اختصاص داده، و آن‌چه در شعر او رنگ چشمگیرتری دارد غم و اندوه و محنت است با این وجود شادی و طرب و خوشی هم در شعرهایش جای خاص خود را دارد و ...

کودکی نیما در بین چوپانان و نگهبانان گله‌های اسب و گاو، و با چیزهای مربوط به زندگی کوچ‌نشینی و حرکت در مسیر ییلاق‌وقشلاق‌ها گذشت. او به این مقطع از زندگی‌اش چنین اشاره کرده...