|
موزیک کلاسیک ایران شاخه‌ای از موزیک کلاسیک جهان است که بر مبنای موسیقی ملی، موسیقی سنتی و موسیقی محلی ایران به‌وجود آمده است. نخستین آشنایی موسیقیدانان ایران با موسیقی کلاسیک اروپایی در سال ۱۲۳۵ خورشیدی رخ‌داد. در این سال دو کارشناس موسیقی نظامی از فرانسه به ایران آمدند و یک دسته‌ی موزیک نظامی به نام "دسته‌ی موزیک سلطنتی" به شیوه‌ی فرانسوی در ایران به‌وجود آوردند. این‌دو "بوسکه" و "رویون" نام داشتند. "بوسکه" پس از دو سال به فرانسه بازگشت ولی "رویون" تا پایان عمرش (سال ۱۲۴۶ خورشیدی) در ایران ماند و در طول اقامت یازده ساله در ایران، زمینه‌ی آشنایی موسیقیدانان ایرانی را با موسیقی کلاسیک اروپایی فراهم کرد.
پس از مرگ "رویون" یک نوازنده‌ی کلارینت ایتالیایی به نام "مارکو" سرپرستی دسته‌ی موزیک سلطنتی را به‌عهده گرفت.
در سال ۱۲۴۸ خورشیدی لومر، معاون اول گارد پیاده‌نظام فرانسه، به‌عنوان رئیس موزیک به استخدام دولت ایران درآمد. با آمدن "لومر" به ایران، زمینه‌ی آشنایی بیشتر و جدیتر موسیقیدانان ایرانی با موزیک کلاسیک فراهم شد. لومر به تجدید سازمان دسته‌ی موزیک نظامی پرداخت و شعبه‌ی موزیک نظام را در مدرسه‌ی دارالفنون بنیان نهاد. او یک نفره به تدریس علوم موسیقی چون سلفژ و هارمونی و ارکستراسیون، و آموزش دادن نوازندگی تمام سازهای بادی و پیانو پرداخت. دوره‌ی موزیک نظام دارالفنون شش سال بود و هشت کلاس داشت.
چندی بعد شخص دیگری به نام "گوات" برای تدریس موسیقی نظام به ایران آمد. به پیشنهاد لومر یک فرانسوی دیگر به نام "دوال" برای تدریس ویولن به ایران آمد. "دوال" ارکستری بیست و شش نفره از سازهای زهی تشکیل داد و نخستین کسی بود که نواختن ویولن را در ایران تدریس کرد. میرزا تقی خان دانشور، از شاگردان "دوال"، نخستین ایرانی بود که نواختن ویولن را آموخت و به نواختن این ساز پرداخت.
"لومر" دو کتاب در تئوری موسیقی نوشته بود که توسط مزین‌الدوله به فارسی ترجمه شد و در سال ۱۲۶۲ خورشیدی با چاپ سنگی در چاپخانه‌ی دارالفنون به چاپ رسید. اینها نخستین کتابهای آموزش تئوری موسیقی به زبان فارسی است.
"لومر" از شاگردان مدرسه‌ی نظام ارکستری تشکیل داد که در تشریفات درباری آثار کلاسیک اجرا می‌کردند. "لومر" چند دستگاه پیانو هم به ایران آورد و نواختن این ساز را بین شاگردانش رواج داد. "لومر" در سال ۱۲۸۸ خورشیدی در تهران درگذشت و شعبه‌ی موزیک دارالفنون و ارکستر سلطنتی با مرگش تعطیل شد.
شعبه‌ی موزیک دارالفنون اثرات مثبت زیادی در موسیقی ایران پدید آورد که یکی از آنها آشنایی ایرانیان با موسیقی کلاسیک اروپایی و آثار این موسیقی بود. ورود سازهای غربی به ایران و یادگیری نواختن آنها توسط نوازندگان ایرانی، چاپ نخستین کتابهای تئوری موسیقی علمی غربی در ایران، آشنایی موسیقیدانان ایرانی با تئوری موسیقی کلاسیک، از خدمات ارزنده‌ی شعبه‌ی موزیک مدرسه‌ی دارالفنون و بنیان‌گذارش "لومر" بود.
مهر 1384
|
