موسیقی کلاسیک دارای انواع قطعه‌های متنوع است و تنوع آنها از نظرهای مختلف است، از جمله از نظر تعداد سازهایی که قطعه را می‌نوازند یا حضور صدای انسان و عدم حضور آن یا تعداد بخشهای قطعه یا توصیفی بودن قطعه و غیر توصیفی بودن آن که در مجموع دنیای موسیقی کلاسیک را تشکیل می‌دهد. این متن انواع مختلف قطعه‌های موسیقی کلاسیک را به اختصار معرفی کرده‌ام.

آثار موسیقی کلاسیک را به سه بخش کلی می‌توان تقسیم کرد: موسیقی سازی- موسیقی آوازی- موسیقی صحنه‌ای.

موسیقی سازی

 این آثار قطعه‌هایی هستند که با یک یا چند ساز یا با ارکستری کوچک (ارکستر مجلسی) یا با ارکستر بزرگ اجرا می‌شوند.
 سونات نام اثری است که برای یک ساز یا برای یک ساز اصلی و یک ساز هم‌راه ساخته شده است.  دوئت اثری است که برای دو ساز ساخته شده است.
 اثری که برای سه، چهار، پنج، شش، هفت و هشت ساز ساخته شده باشد به‌ترتیب تریو، کوارتت، کوئینتت، سکستت، سپتت و افکتت نامیده می‌شود.
 موسیقی مجلسی اثری است که برای ارکستری کوچک- حداکثر با ده- دوازده نوازنده- ساخته شده است و سازهای زهی در آن نقش اصلی را ایفا می کنند.
 سمفونی اثری‌ست برای ارکستر بزرگ که معمولاً به فرم سونات و دارای چهار بخش یا بیشتر است و در توصیف افکار، احساسات، ایده‌ها و عاطفه‌های عمیق تصنیف می‌شود و یکی از عالیترین و کاملترین شکلهای موسیقی کلاسیک است.
 کنسرتو اثری‌ست برای یک ساز در برابر ارکستر. معمولاً این ساز سلو ویولن یا پیانو و به‌ندرت گیتار یا هارپ یا فلوت است. در این گونه آثار، ساز در برابر ارکستر نقش رهبر و ارکستر نقش هم‌راهی‌کننده را بر عهده دارد و بین آنها مکالمه‌ای به صورت گفت‌وگو یا هم‌نوایی برقرار است. کنسرتوها اغلب دارای سه بخش تند و کند متناوب هستند.
 پوئم سنفونی اثری‌ست برای ارکستر بر روی یک داستان یا یک ایده‌ی ذهنی یا بر مبنای یک توصیف مشخص، مانند توصیف یک پدیده‌ی طبیعی یا بخشی از طبیعت، یا توصیف یک شخصیت و مانند اینها.
 فانتزی و کاپریچیو قطعاتی با فرم آزادند و اغلب دارای مضمونی عاشقانه و غنایی (لیریک) و لحنی رمانتیک و احساساتی هستند.
 از دیگر آثار سازی در موسیقی کلاسیک می‌توان به بالاد، پاساکایا، شاکن، پرلود، روندو، سوئیت، فوگ، کانن، و واریاسیون اشاره کرد.

موسیقی آوازی

این‌گونه از موسیقی برای صدای انسانی و بیشتر بر روی کلام و گاهی به صورت زمزمه‌ی بدون کلام یا نجوا تصنیف می‌شود. آواز ممکن است فردی (سولو) یا جمعی (کفر) باشد. انواع مهم آثار موسیقی آوازی اینها هستند:
 لید: اثری‌ست برای یک صدا و یک ساز.
 کانتات: فرمی‌ست آوازی متعلق به دوره‌ی باروک.
 افراتوریو: اثری‌ست آوازی و چندبخشی برای ارکستر و گروه کر بر روی متنی طولانی که معمولاً دینی یا آیینی یا توصیفی است.
 مس: آوازی‌ست کلیسایی برای یادبود رویدادهای شام آخر عیسا مسیح.
 رکوییم: مرثیه‌ای‌ست که در سوگ مرگ عزیزی سروده می‌شود.
 مادریگال: آوازی‌ست غیر مذهبی و دارای کلامی ساده و دل‌نشین.
 پاسیون: ذکر مصیبت به زبان موسیقی و بر روی یکی از متنهای کهن کلیساست برای بیان درد و رنجی که عیسا مسیح و حواری‌هایش کشیدند.
 سمفونی آوازی: نوعی سمفونی است که بخشهای آوازی با صدای تک‌خوان یا گروه هم‌خوان دارد.

موسیقی صحنه‌ای

 موزیکی‌ست که همراه با نمایش است و بر روی صحنه و به کمک گروه بازیگران و رقصندگان اجرا می‌شود، مانند اپرا- پرت- بالت- موسیقی صحنه‌ای و انواع رقصهای تک‌نفره، دونفره یا چندنفره مانند والس، پلونز، تانگو، بلرو، فاندانگو، روندو، رومبا، ساراباند، منوئه و ...

آبان 1384

نظرات شما (0)